‘Gek word ik van dat perfectionisme van haar. Van mij mag het best een tandje minder.’ Dat gaf een medewerker terug in een functioneringsgesprek. ‘Ze houdt de heleboel op : “nog even dit, nog even dat”.. zo komt het werk nooit af!’ Het was duidelijk dat de frustratie hoog zat.
Perfectionisme: dat is toch prima?
Ik moet zeggen dat ik even in een flits mezelf zag in mijn eerste baan. Ik was medewerker op een verkoopafdeling in de jaren ’80 en het was crisis. We verkochten grondstoffen aan de industrie – denk aan kleurstoffen voor de textiel-, leer-, papier- en auto-industrie – en de olieprijzen gingen harder omhoog dan wij onze prijzen konden aanpassen. In een tijdperk dat er nog geen computers waren moest alles met de hand worden bijgehouden. Ik stelde er een eer in om dit zonder fouten en inzichtelijk voor alle vertegenwoordigers en mijn collega’s te doen. Iedereen blij zou je zeggen, maar in mijn perfectionisme ging ik soms te ver.
De nadelen van perfectionisme
De keerzijde van de medaille is dat perfectionisme kan doorslaan en dat gebeurde bij mij ook. Het kan altijd nóg beter, nóg sneller, nóg overzichtelijker, dus je bent nooit klaar. Het is nooit genoeg. Dat maakte me ook onzeker en daardoor nog meer gericht op verbetering.
Ik kon mijn eigen systeem ook moeilijk loslaten. Laat staan dat collega’s het mochten wijzigen … Afblijven! want ik had er niet voor niets zoveel tijd en aandacht en zorg in gestopt. Daardoor blokkeerde ik hen en mezelf!
Toen kon ik het niet zien, nu gelukkig wel.
Perfectionisme is gebaseerd op angst
Eigenlijk is de perfectionist vooral bang. Bang dat hij door de mand zal vallen, niet goed genoeg is en zijn collega’s of team in de steek laat. ‘Zij rekenen op mij, dus ik mag geen fouten maken.’ Doordat je zo verkrampt werkt en vaak over je grenzen gaat, ligt structureel teveel uren werken op de loer. En daarmee vermoeidheid, uitputting, verlies van werkplezier, stress en uiteindelijk een burn-out of depressie.
Of juist het tegenovergestelde: omdat het nooit goed genoeg is, probeer je de pijn van het gevoel om door de mand te vallen te vermijden. En dus begin je niet eens meer, of je stelt eindeloos uit… Daar zijn je collega’s ook niet echt blij mee.
In beide gevallen blokkeer je je eigen groei.
Practice makes perfect
Natuurlijk wil je je werk goed doen en natuurlijk span je je daarvoor in. Maar goed genoeg is heel vaak ook gewoon goed.
Als je dat kunt, houd je ruimte in je hoofd en agenda om creatief te zijn, met collega’s te overleggen en om verbeteringen toe te passen.
Wat doe je als je signalen van perfectionisme bij een medewerker ziet?
Je laat je medewerker natuurlijk niet doorgaan op de oude voet. Het is jouw verantwoording als leidinggevende of HR-professional om iemand te behoeden voor de valkuilen van perfectionisme.
Ga allereerst het gesprek aan en benoem wat je ziet en waar je je zorgen om maakt
- Perfectionisme komt door gevoelens van angst; waar is de medewerker bang voor of onzeker over? Zijn die gevoelens terecht?
- Vertel dat fouten maken MAG, en zelfs MOET, als het bedrijf wil groeien. Stilstand is achteruitgang.
- Geef complimenten over de betrokkenheid, het grote verantwoordelijkheidsgevoel, het plichtbesef en de zorgvuldigheid van de medewerker want dat is zonneklaar.
- Schets een toekomstbeeld waarin deze medewerker een mooie rol kan spelen, als hij tenminste over zijn eigen opgeworpen drempels kan stappen. Je gelooft in hem en dat mag je best uitspreken.
Tip: in dit artikel wordt een 8-tal signalen genoemd die je je medewerker als onderbouwing kunt meegeven.
Grijp jij in bij perfectionisme?
Nu ben ik benieuwd of jij ingrijpt als een medewerker wel heel perfectionistisch gedrag vertoont. Of vind je het eigenlijk wel prima en ben je blij dat alles zo zorgvuldig aangepakt wordt. Dat je nauwelijks meer hoeft te controleren en dat het jou veel tijd scheelt? Ook ben ik nieuwsgierig of jij iemand wel eens op zijn destructieve perfectionisme hebt moeten wijzen? Ik lees je reactie graag in het commentaarveld hieronder.
