‘Ga ik wel of ga ik niet?’ Die gedachte spookte al een paar dagen door mijn hoofd. Het antwoord wist ik wel: ‘natuurlijk ga ik!’ Maar het dilemma bleef.
Zit je met een dilemma?
Soms zit je in een situatie waar je liever niet wilt zijn. Omdat wat je ook doet, je het eigenlijk voor je gevoel niet goed kunt doen. En dan heb ik het niet over een lastige klus waar je gewoon niet vaardig genoeg voor bent. Maar wel over een kwestie waarbij je in conflict komt met je eigen normen en waarden. Een moreel dilemma, een ethische kwestie of hoe je het ook wilt noemen.
En dat is precies waar ik een aantal jaar geleden mee te maken had.
Met welk dilemma kreeg ik zelf te maken?
Het was nog in de tijd dat ik manager was. Een van de directeuren nam afscheid. In mijn functie had ik veel met de man te maken gehad, en dat vond ik niet altijd even leuk. Om het maar eens zachtjes uit te drukken! Als hij niet tevreden was dan meldde hij dat luid en duidelijk, en het maakte hem niet uit of anderen dat konden horen. Ik vond dat hij mensen onderuit haalde. Zelf probeer ik te handelen volgens een bordje dat ik ooit in een restaurant zag hangen: ‘bent u tevreden, vertel het anderen; bent u niet tevreden, vertel het dan aan ons’; voor deze man gold dat duidelijk niet.
Je begrijpt misschien dat ik opzag tegen de afscheidsreceptie.
Vanwege mijn functie kon ik niet wegblijven (wat ik het liefste gedaan had); maar de woorden ‘bedankt voor de prettige samenwerking’ kon ik ook niet over mijn lippen krijgen. Want dat was niet waar, en je moet wel eerlijk blijven! Deze situatie voelde voor mij echt als een dilemma! Aan de ene kant de plicht om te gaan, aan de andere kant de plicht om eerlijk te zijn.
Ethische dilemma’s op het werk zijn soms een echte puzzel
Collega’s die er de kantjes van af lopen: maar jij weet dat er thuis van alles aan de hand is.
Een medewerker die onverwacht fel uit de hoek komt als er bezuinigd moet worden: maar jij weet dat hij bij een vorige werkgever ‘wegbezuinigd’ is. Slechte grappen in het team waarbij een collega in snikken uitbarst: maar jij weet dat ze in een ander team met pesten te maken had.
Kun je er in de groep wat van zeggen? Kun je de collega op dat moment aanspreken? Moet je wachten tot een later tijdstip? Wat doe je?
Iedereen heeft wel eens met zo’n situatie te maken waarbij je eigenlijk liever niet optreedt. Omdat wat je ook kiest, je voor je gevoel tegen je eigen morele kompas moet kiezen. Laatst kwam ik op de website Ethische dilemma’s en daar worden meer voorbeelden gegeven van lastige kwesties in een werksituatie. Het mooie is dat je daar ook om feedback op je eigen dilemma kunt vragen. En die krijg je op basis van ‘gezond verstand’ maar ook aangevuld met verschillende ethische perspectieven. Zodat je je eigen mening nog beter kunt toetsen aan hoe anderen over jouw dilemma denken of al eerder dachten.
Hoe loste ik mijn dilemma op?
Nog even terugkomend op mijn eigen dilemma.
Ik ben naar de afscheidsreceptie gegaan en ik ben trouw gebleven aan mijn principe: ‘wat je zegt moet waar zijn, maar niet alles wat waar is hoeft gezegd te worden’. Ik heb afscheid genomen van de directeur en hem het allerbeste voor de toekomst gewenst. Daarbij heb ik hem bedankt ‘omdat ik veel van hem geleerd heb’. En dat was ook zo, zowel vakinhoudelijk als qua gedrag. En dat laatste dan vooral hoe ik het zelf NIET wilde doen. Daarmee heb ik niets miszegd, de waarheid geen geweld aan gedaan, hem in zijn waarde gelaten en ook mijn eigen waarden in ere gehouden.
Wat was jouw dilemma en hoe loste je dat op?
Heb je hulp gevraagd? Onder het motto ‘twee weten meer dan één’ kon een collega je misschien een nieuwe insteek bieden. Of heb je je teruggetrokken, zoals ik eigenlijk had willen doen door niet naar die afscheidsreceptie te gaan. Of ben je er vol en hard ingegaan? En hoe pakte dat dan uit? Ik kijk uit naar je reactie!
