Smiespel, smiespel, smiespel. Gesmoes tussen een paar collega’s. Een gesprek dat ineens stopt als die ene collega eraan komt. Veelbetekenende blikken worden uitgewisseld. Worden hier politieke spelletjes gespeeld? En als dat zo is, is dat dan verkeerd?
Politieke spelletjes: waarom eigenlijk?
Om te snappen waarom er binnen een bedrijf politieke spelletjes gespeeld worden, eerst maar eens even stilstaan bij wat het eigenlijk is. Door politiek te handelen hoop je invloed uit te oefenen op de mening en de opinievorming van anderen. En dan natuurlijk in jouw voordeel. Zodat jouw voorstellen op een warm ‘ja’ kunnen rekenen. Zodat jij je zin krijgt. Natuurlijk doe je dat alleen maar in het voordeel van de organisatie…
Politieke spelletjes ondermijnen de werksfeer
En juist bij dat ‘in het voordeel van de organisatie’ gaat het nog wel eens mis. Maar al te vaak wordt die invloed gebruikt om er zelf voordeel mee te behalen. En dat anderen dan tekort komen, of niet aan bod komen, dat is dan jammer.
En zo komt het dat politiek handelen in een bedrijf een negatieve klank heeft gekregen. Omdat het persoonlijk belang groter werd dan het belang van alle collega’s. Omdat er ‘vuil spel’ wordt gespeeld door de waarheid te verdraaien, of niet alles te vertellen, of suggestief informatie te verspreiden. Waardoor je op het verkeerde been gezet wordt. Dan voel je je misbruikt en voor het karretje van een ander gespannen. Op die manier gaat de goede sfeer snel verloren.
Politieke spelletjes om invloed uit te oefenen
Moet het altijd zo gaan? Zeker niet!
Want als het gaat om invloed op besluitvorming, dan zijn er ook andere manieren van politiek bedrijven. Te beginnen met simpel in gesprek gaan. Wat vind jij, wat vind ik, waar vinden we elkaar en wat houdt ons verdeeld? En daarnaast informatie verstrekken, een enquête houden of laten stemmen; het is net de echte politiek! Misschien organiseer je wel een Lagerhuisdebat of een brainstormsessie. Je kunt zelfs letterlijk een spelmiddag organiseren om voor- en tegenstanders hun argumenten te laten uitbeelden. Om op die manier invloed te hebben op de uiteindelijke uitkomst.
Er zijn ervaringen waarbij een aantal schoolkinderen in jip-en-janneketaal in grote lijnen werd uitgelegd waarover een discussie ging. De leerlingen moesten samenvatten en vragen naar het waarom van de verschillende meningen. Juist omdat het onderwerp door onbevangen luisteraars werd besproken, ontstonden werden rake opmerkingen gemaakt. Of, zoals een van de deelnemers het uitlegde, ‘ze hadden hun mening niet van tevoren al bepaald’. Ze hadden geen last van collegiale of juist vijandige gevoelens. En ze waren dus nog niet beïnvloed en konden daarom frank en vrij alle vragen stellen die ze wilden. Misschien een idee om te volgen als je met felle tegenstellingen of verborgen agenda’s te maken krijgt.
Wat doe je als leidinggevende?
Terug naar het onderwerp. Jij merkt dat er vervelende politieke spelletjes gespeeld worden. Dan wil je ingrijpen. Binnen jouw team of organisatie moet iedereen aan bod komen, en niet alleen de hardste schreeuwers, en zeker niet de roddelaars, leugenaars en pesters.
Dat vraagt wat van jouw inlevend vermogen. Ga ervan uit dat medewerkers politieke spelletjes spelen om meer invloed te krijgen. Dat is hun drijfveer.
Als jij weet wat ze willen bereiken en ook begrijpt waarom dat voor hen zo belangrijk is, dan kun je handelen:
- Benoem in een gesprek wat je ziet gebeuren; het buitensluiten van (een aantal) collega’s, zwartmaken, roddelen, feiten verdraaien, ondermijnen etc.
- Maak duidelijk dat het manipulatieve en ondermijnende gedrag voor jou onacceptabel is.
- Vertel dat je snapt dat een bepaalde zaak iemand heel erg ter harte gaat.
- Erken de grote betrokkenheid bij de zaak en bedank hem daarvoor.
- Bespreek andere mogelijkheden waarop deze collega de mening van anderen kan beïnvloeden zonder die ander te beschadigen.
- Ben benaderbaar voor iedereen; voor degene die slachtoffer is van het ondermijnende gedrag en voor degene die ondermijnt. Beiden komen op dit moment aandacht tekort.
Politieke spelletjes stimuleren de samenwerking
Zodra je merkt dat er bij jou in de organisatie politieke spelletjes gespeeld worden, kun je ingrijpen. Als je de angel eruit weet te halen, heb je de weg vrij om de onderlinge samenwerking te stimuleren. Want er zijn andere manieren om elkaar te beïnvloeden, die bovendien veel leuker zijn.
Heb jij wel eens in zo’n klimaat moeten werken, en wat deed dat met jou? Kon je invloed uitoefenen om de sfeer te verbeteren? Of ben je weggegaan omdat je voelde dat je zelf eraan onderdoor ging. Ik ben benieuwd naar jouw verhalen.
