In een eerder artikel vertelde ik hoe je kunt worstelen met het ontslag van een fijne collega. Hoe je kunt piekeren voordat je het definitieve besluit neemt. En hoe je de relatie met die collega – ondanks het ontslag – toch ook zoveel mogelijk goed houdt. Met begrip voor de emoties van die medewerker en een afscheid met respect doe jij er alles aan om de schade voor hem, de organisatie en ook voor jou zelf te voorkomen. Ik noem dat een warm ontslag.
Ontslag heeft impact op de teamspirit
Net zoals een ontslag ingrijpend is voor degene die het betreft, zo is een ontslag ook voor de andere medewerkers lastig en pittig om mee te maken. Of iemand nu terecht of (in hun ogen) onterecht ontslagen wordt: iedereen zal de situatie op zichzelf betrekken. ‘Wat als dit mij zou overkomen? Hoe ga ik daar dan mee om?’ Het feit dat jij iemand ontslaat zal gegarandeerd invloed hebben op de teamspirit en de sfeer in het team.
Bereid je voor op logische reacties
Van tevoren kun je je al voorbereiden op een aantal logische reacties. Zo kun je verwachten dat je vragen zult krijgen over het hoe en waarom. Je kunt er ook vanuit gaan dat het team onderling veel over hun twijfels en zorgen zal praten en minder belangstelling voor het werk zelf zal hebben; zeker als ze het ontslag onterecht vinden.
Zorgen van het team
Als de ontslagen collega een onruststoker of stoorzender betreft, zal de onzekerheid vooral te maken hebben met hoe de nieuwe rol- en taakverdeling eruit gaat zien. Krijgen je mensen extra taken omdat er nu een medewerker minder is, dan kun je vragen verwachten hoe dat tijdelijk en op de langere termijn opgelost gaat worden. Heeft het vertrek invloed op de rollen die je medewerkers nu vervullen? En als er een vacature ontstaat, zullen je medewerkers willen weten hoe de procedure eruit ziet, en wie het inwerken voor zijn rekening gaat nemen.
Maar zeker als het een fijne collega betreft, maken mensen zich grote zorgen. Ze zullen denken ‘als hij ontslagen kan worden, met al zijn inzet en collegialiteit, dan kan dat mij ook gebeuren’. Er is angst voor de eigen werkplek en onzekerheid over wat de toekomst brengen zal. Voor je het weet worden er onderling bondjes gevormd en staat jouw geloofwaardigheid als teamleider onder druk.
In het eerste geval heb je te maken met een team dat vooral wil weten hoe hun eigen werk zal veranderen door het vertrek van die collega. In het tweede geval gaat het voornamelijk om de sfeer in het team en de impact daarvan op de arbeidsproductiviteit.
Hoe houd je de teamspirit goed?
Een aantal tips:
- informeer de collega’s zo snel mogelijk nadat je het gesprek met de betrokken medewerker hebt gehad. Niets vervelender dan dat zoiets ingrijpends als het ontslag van een teamlid pas uren of zelfs dagen later wordt gedeeld.
- denk er niet te licht over: ontslag is een soort rouwproces dat tijd kost. Het team is een teamlid kwijt, en dat is voor de overblijvende collega’s wennen.
- begrijp dat mensen bang zijn voor hun eigen plek. Ook als dat helemaal niet aan de orde is. Al weten ze wel dat ze eigenlijk bang zijn om niets, dan nog zullen ze hun zorgen niet direct kwijt zijn.
- behandel de medewerker die je ontslaat met respect! Iedereen die blijft, kijkt met argusogen hoe jij die persoon behandelt. Al is het ontslag nog zo terecht: als jij onaardig over die medewerker praat of zijn werk als onbeduidend betitelt, dan kaatst dat op jou terug. Mensen denken dan: ‘vandaag hij, morgen ik’. Met zo’n opstelling raak je heel veel vertrouwen kwijt.
- geef je argumenten waarom jij dit besluit hebt genomen. Maar klap niet uit de school en praat niet slecht over de vertrekkende collega. Ook hier geldt: ‘behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden’. Respectvol dus!
- wat het team ervan vindt, is aan het team! Je hoeft hen niet te overtuigen van jouw besluit.
- stap zeker niet in de valkuil dat je begrip voor je eigen moeilijke beslissing wilt hebben. Daar zit nu echt niemand op te wachten. Dat begrip kun je zoeken bij je collega teamleiders, jouw manager, de afdeling P&O, maar niet bij je team.
- werk actief mee om de teamspirit, de moraal en de sfeer te verbeteren. Het gaat erom de onzekerheden van alle teamleden en het team als geheel op tafel te krijgen en dan te bespreken wat nodig is om eventueel wantrouwen weg te nemen. Als daarvoor extra teamoverleg of individuele gesprekken nodig zijn, dan maak je daarvoor tijd vrij. Je wilt per slot van rekening verder met een sterk team.
Nieuwe hiërarchie biedt ook kansen
Er gaat hoe dan ook een nieuwe hiërarchie ontstaan. Door het vertrek van de een veranderen de onderlinge verhoudingen in het team. Het kan heel interessant zijn om te zien hoe de informele leiders zich gedragen of juist de zwijgende teamleden hun nieuwe rol pakken.
Heb jij wel eens in zo’n situatie gezeten? En bleef de teamspirit intact? Laat het me in het commentaarvak hieronder weten!
