‘Een knoop in mijn maag en klamme handen, dat krijg ik ervan. Ik probeer het in de kiem te smoren als het uit de hand loopt en er niet teveel aandacht aan te geven’ zei een van de teamleiders tijdens de lunch. We hadden het over onze eerste reactie op een dreigend conflict en welke conflictstijl het meest bij ons paste.
Help, een conflict!
Tja, ook als leidinggevende neem je je eigen emoties mee in een conflict. En als je je van nature terugtrekt bij een dreigend conflict, dan zal je conflictstijl vermijdend of toegevend zijn. Alles om ervoor te zorgen dat het conflict niet ontstaat of zo snel mogelijk de kop wordt ingedrukt. Daarmee kom je niet zo goed voor je eigen belangen op.
Is dat erg? Niet als het sop de kool niet waard is; als jouw belang in het conflict helemaal niet zo groot is, kun je een ander best zijn overwinning gunnen.
Hoera, een conflict!
Andersom ken je vast mensen die juist gedijen bij conflicten. Die elke conversatie tot een strijd maken die gewonnen moet worden. Toegeven of vermijden zit niet in hun aard; dat vinden ze maar laf of zwak.
Is dat erg? Niet altijd! Soms is het gewoon nodig om op je strepen te staan en je zin door te drukken. In een noodsituatie zal een brandweerman echt niet uitgebreid overleggen waar iedereen nu het beste kan gaan staan. Hij geeft zijn orders en als het nodig is, schreeuwt hij ze. Geen discussie mogelijk. Maar in een gelijkwaardige relatie is het niet fijn als iemand altijd wil winnen en een ander de mond snoert.
Voor elk conflict een andere conflictstijl
Als er tegenstrijdige belangen spelen, wil je graag dusdanig invloed hebben op de ander dat jij je zin krijgt! Thomas en Kilmann gaan ervan uit dat er altijd een spanningsveld is tussen eigen belang (dus wat je zelf wilt bereiken) en het belang om het proces goed te laten verlopen (dus de samenwerking te bevorderen). Zij hebben 5 verschillende conflictstijlen in kaart gebracht om met tegenstrijdige belangen om te gaan. Met hun test kom je erachter welke conflictstijl jij het meest toepast: doordrukken, vermijden, toegeven, compromis sluiten of een win-win creëren.
Het mooie is dat er geen goed of fout is; het hangt van de situatie af welke conflictstijl het meeste zal opleveren. Als leidinggevende moet je van alle markten thuis zijn. Optreden als het nodig is, meebewegen als het kan, laten lopen als het voor jou of je team niet van belang is.
Valkuilen voor de leidinggevende
- Ken je zelf; hoe reageer jij bij bepaald gedrag? Waar ben je gevoelig voor? Voel je je snel geïntimideerd als iemand schreeuwt of word je helemaal iebel van iemand in de slachtofferrol? Wees je ervan bewust en kies vanuit de situatie voor de conflictstijl die het meeste oplevert. Niet per sé de stijl die je het liefste zou hanteren.
- Stel dat het je echt moeite kost om de juiste stijl te kiezen; of je hebt het idee dat je over je grenzen gaat: kies dan voor een time-out. Zodat je zelf even tot rust komt en niet in het conflict meegezogen wordt. Een mooi voorbeeld vond ik in dit artikel.
- Blijf alert. Wat gebeurt er? Hoe reageren je medewerkers, is het opgelost of broeit er nog wat onder de oppervlakte?
- Als het gesprek klaar is, denk dan even terug. Hoe ging het? Het gesprek zelf qua inhoud en resultaat, maar ook de onderlinge relatie. Hoe reageerde jij op de een of op de ander, en waarom?
- Gebruik supervisie, intervisie, coachen of spiegelen met je collega leidinggevenden; je bent niet de enige die wel eens een conflict moet begeleiden en dat lastig vindt.
‘Ik ben blij dat ik zie dat ik toch wel meer dan één conflictstijl gebruik’ zei de teamleider. ‘Ook al heb ik een knoop in mijn maag en klamme handen, dat betekent niet dat ik altijd maar toegeef of al snel tot een compromis bereid ben’. ‘Heel goed’ vonden zijn collega’s.
Ken jij je eigen conflictstijl?
Kun jij moeiteloos switchen tussen de ene en de andere stijl? Dat zal je meer moeite kosten als je nog maar kort leidinggevende bent. Ook mensen in een dienend beroep als de zorg of het onderwijs vinden het lastig om stevig op te treden. Zij zijn van nature sterk gericht op het zorgen voor anderen; logisch, want dat is waarom ze voor dat beroep gekozen hebben. Geef jij van nature de ander snel zijn zin, en heb je geleerd om af en toe ook stellig vast te houden aan jouw belang? Vertel eens hoe je dat gelukt is. Ik lees je commentaar graag in het reactieveld hieronder.
