‘Ik zei echt niets bijzonders, hoor. Maar ineens leek het wel of de vlam in de pan sloeg. Mijn collega sloeg helemaal op tilt. Hoe kan dat nou? Ik snap er niets van’. De teammanager vertelde me dat een medewerker hem in een werkoverleg op de hoogte had gebracht van een voorval eerder die week. Kennelijk was er een trigger in het spel.
Conflict om niets?
Heb je dat ook wel eens meegemaakt? Je bent met iemand in gesprek. Je hebt het over koetjes en kalfjes. Over de dingen van alledag op het werk. En ineens als bij toverslag, zonder enige waarschuwing vooraf, schiet die persoon enorm uit zijn slof. Je reageert verbaasd maar het is al te laat. De stemming slaat om. Wat je ook zegt of doet, het komt op dat moment niet goed. Je voelt dat je zelf ook kwaad wordt. ‘Wat denkt die ander wel?’.
Wat is de trigger?
Kennelijk is er iets gezegd waardoor de ander zo explosief reageerde. Onbewust heb je een trigger in werking gezet. Maar hoe kom je daarachter en nog belangrijker, wat doe je eraan? Want als je die situatie laat voortbestaan kun je de gevolgen uittekenen. Je gaat die ander behoedzamer benaderen. De spontaniteit verdwijnt. Voor je het weet, reageert hij weer zo raar. Dat wil je vermijden, en dus vermijd je hem. Het ontstaan van een conflict.
Trigger jezelf bij explosiegevaar
Als je weet waartoe zo’n uitbarsting kan leiden, kun je je ook voorstellen wat er gebeurd is. Kennelijk heb je iets gezegd of gedaan, dat bij de ander een heftige reactie teweeg brengt. En die heftige reactie komt vanuit een slechte ervaring in het verleden. Niet zozeer een slechte ervaring met jou; wel een slechte ervaring die jij onbewust in herinnering hebt geroepen. Door een bepaald woord, een bepaalde manier van kijken of door jouw reactie op een opmerking van hem. Dat woord of die blik of die reactie heeft als trigger gewerkt.
Kon je dat weten? Nee.
Kon je dat vermoeden? Nee.
Kon je het voorkomen? Nee.
Kun je er iets aan doen? Ja!
Wat doe je na de knal?
Je eerste reactie zal nog steeds verbazing zijn. En dan ga je bij jezelf na: is hier sprake van een onbewuste trigger? Daar kun je naar vragen.
‘Heb ik iets verkeerds gezegd of gedaan? Tot nu toe hadden we een leuk gesprek. Ineens verandert dat. Dat komt door mij. Help me te begrijpen wat ik deed of zei dat je zo boos wordt. Want dat wil ik niet.’
Je houdt de boodschap dus bij jezelf. Jij hebt iets gedaan; niet met opzet. En jij wilt de gevolgen niet. Wat moet jij doen om de situatie te veranderen? De ander moet reageren; vanuit zijn boosheid die misschien wel iets gezakt is maar niet weg zal zijn. ‘Die blik van jou, of die reactie, of… Dat doe je nou altijd! Daar word ik zo kwaad om’.
Daar ga je op door; laat tegelijkertijd zien dat je oprecht wilt dat dit niet nog eens gebeurt. En dat jij ervoor wilt zorgen dat jij een volgende keer niet de oorzaak bent. Als het goed is, wordt de boosheid daarmee gedempt. En door verder in gesprek te blijven en vragen te blijven stellen, komt misschien de oorzaak boven tafel. Iets wat iemand vroeger als verwijt kreeg; een situatie waarin hij onterecht de schuld kreeg; het kan heel divers zijn. Kom je er op dat moment niet uit, neem dan een time-out. Laat de situatie niet te lang sudderen want hoe langer je wacht, hoe lastiger je weer in gesprek komt.
Wat is jouw trigger?
Nu we toch aan het onderzoeken zijn: gebeurt dat ook wel eens andersom? Dat jij ineens uit je slof schiet terwijl die ander zich van geen kwaad bewust is. De moeite van het nadenken waard hoe dat zo komt. De bewustwording helpt al om een volgende keer minder fel te reageren. Waardoor word jij getriggerd?
Mijn eigen trigger
Ik zal het maar bekennen; ik heb meerdere triggers. Zo ben ik o.a. allergisch voor slachtoffergedrag. Voor mensen die hun verantwoordelijkheid niet nemen. Betekent dat dat ik met die personen niet overweg kan? Helemaal niet! Het is een bepaalde open zenuw die bij mij geraakt wordt. Ik laat me raken; daar kan ik een ander niet de schuld van geven. Ik herken zo’n situatie en dat gedrag en weet hoe ik kan reageren. En omdat ik dat weet, hoef ik het niet meer te doen. Hoe zit dat bij jou?
