De kogel is door de kerk. Na veel overpeinzingen, overleg met de afdeling P&O en collega teamleiders, en nadat er al talloze gesprekken hebben plaatsgevonden, staat je besluit vast. Er moet een ontslag komen. Je gaat afscheid nemen van die ene medewerker.
‘Ja maar, hoe zullen de anderen dan reageren? Ik snap dat hem ontslaan vanuit economisch standpunt noodzakelijk is, maar ik ben bang voor de gevolgen binnen jouw team. Die medewerker is misschien niet goed voor het resultaat, maar de collega’s lopen met hem weg! Het is net weer een beetje rustig na die grote reorganisatie van vorig jaar. Ik wil geen nieuwe onrust’, zei een directielid.
Een logische wens van de directeur en tegelijkertijd een lastige opdracht.
Ontslag betekent onrust
Ontslag gaat eigenlijk altijd gepaard met onrust. Allereerst bij jezelf. De eerste keer dat ik met een ontslag werd geconfronteerd was ik nog zijdelings betrokken. Ik wist dat de volgende dag een collega met een jaarcontract te horen zou krijgen dat zijn contract niet verlengd zou worden. Al snapte ik heel goed, waarom dit besluit genomen was: ik heb er een slapeloze nacht van gehad. Buikpijn kreeg ik ervan en ik lag maar te piekeren: hoe moest dat nou verder met hem, en hoe zou zijn vrouw reageren, zou hij boos worden, en nog veel meer maalde door mijn hoofd.
Een ontslag is altijd even slikken
Iemand ontslag aanzeggen valt zwaar, zeker als het iemand betreft die goed in het team ligt. Maar ook als het zonneklaar is dat een medewerker niet meer te handhaven is, gaat er een periode van twijfel aan vooraf. Heb je het wel goed gezien, heb je er echt alles aan gedaan, ben je duidelijk genoeg geweest, heeft iemand genoeg kansen gehad?
Gedwongen afscheid van een fijne collega doet extra zeer
Soms ontkom je er gewoon niet aan om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Niet omdat die medewerker niet goed in het team past, niet omdat hij er de kantjes van afloopt, niet omdat hij niet bereid is tot extra inzet, niet om een reden waarvan iedereen zegt ‘je hebt al veel te lang gewacht, wij zijn er al lang klaar mee’. Juist omdat deze medewerker zo aardig is, en altijd voor zijn collega’s klaar staat, en nooit te beroerd is om wat extra’s te doen; juist daarom valt dit besluit je zo zwaar.
Ben jij de boeman?
En daarom weet je ook dat jouw besluit bij de andere medewerkers heel hard zal aankomen. Ze zullen jou misschien wel als boeman zien, onderling bondjes vormen en je dwarsbomen bij het bereiken van je doelstellingen. Omdat ze gewoon kwaad zijn, en bang en gefrustreerd. En dat terwijl je zo zorgvuldig in je besluitvorming geweest bent.
Hoe maak je het ontslag minder zwaar en houd je de sfeer goed?
Veel hangt af van jouw houding.
Je houding naar de ontslagen medewerker in de eerste plaats. Het slechte nieuws is al erg genoeg. Daar hoeft geen verstoorde verhouding bij te komen. Dat kun je zoveel mogelijk voorkomen door:
- veel begrip te tonen voor de emoties; je besluit heeft enorme consequenties voor de betreffende medewerker. Daar mag hij verdrietig, boos en onzeker van worden. Het gaat niet om jouw emoties maar om de zijne.
- mee te denken hoe de boodschap intern gebracht zal worden; naast de zorgen om inkomsten en uitkering zal een van de eerste bedenkingen ook zijn, hoe anderen op het bericht reageren. Hij wil niet als mislukt te boek staan. Als je samen een formulering kunt bedenken waar de medewerker achter staat, dan bouw je aan zijn en aan je eigen reputatie.
- een passend afscheid te organiseren. Of je nu koffie met taart, een etentje met een aantal collega’s of het team, of een receptie organiseert, hangt helemaal af van de situatie. Maar oprechte aandacht voor wat er wèl goed ging en waardering voor de enorme inzet en collegialiteit mag best getoond worden. Dat de toekomst niet meer gezamenlijk is, wil niet zeggen dat het verleden niets waard is.
- alles in overleg te doen; niet dat de besluiten alleen genomen kunnen worden als deze medewerker er mee instemt, maar het is wel belangrijk dat hij betrokken wordt bij de stappen die je zet.
Voorkom reputatieschade
Hoe jij omgaat met deze medewerker en deze situatie, is bepalend hoe deze medewerker over jou en het bedrijf of de organisatie praat. Een oud-medewerker die vol wrok zit, kan veel schade toebrengen. Die schade kun je voorkomen door ook de laatste stappen in een dienstverband goed te begeleiden. Kies voor een warm ontslag!
Hoe jij je opstelt in een dergelijke situatie bepaalt ook hoe de rest van het team naar jou als leidinggevende kijkt. Of ze je vertrouwen en nog steeds gemotiveerd hun werk doen. Daarover in een ander artikel meer.
Ik ben wel nieuwsgierig! Heb jij wel eens zo’n fijne collega moeten ontslaan? En bleef de relatie met die medewerker goed? Laat het me in het commentaarvak weten.
