Dit artikel is geschreven door mevrouw Annelyn de Boer, gespecialiseerd in de coaching en begeleiding van hoogsensitieve jongeren en volwassenen. Hoogsensitieve personen (HSP) leveren door hun hooggevoeligheid grote voordelen op voor werkgevers, maar kennen ook onbegrepen drempels. Zorgvuldigheid is een kwaliteit en tegelijkertijd een valkuil. Annelyn bespreekt een praktijkvoorbeeld.
Zoveel zorgvuldigheid: hoe kon het dan toch zo mis gaan?
Zóo zorgvuldig is ze geweest! In alles! En dan nóg wordt het verkeerd opgepikt…
De vrouw begint haar verhaal met de mededeling dat ze weer aan het opbouwen is op haar werk. Ze heeft twee maanden met een burn-out thuis gezeten. ‘Extreem kort’, merkt ze op, ‘als ik het vergelijk met andere collega’s met een burn-out’. Ze geeft al jaren als afdelingsleider leiding aan acht teams en coacht de teamcoaches hiervan. Een vrouw met enorm veel kennis, passie en ongelooflijk veel hart voor de zaak. Zeer zorgvuldig in alles, je kunt het niet bedenken of ze heeft eraan gedacht.
Qua karakter en eigenschappen is ze ten voeten uit een hoogsensitief persoon (ofwel HSP genoemd). Deze baan is haar op het lijf geschreven…. als ze met mensen kan werken die passen bij de functie die ze bekleden. Maar hier ging het een aantal jaar geleden al mis wat een paar maanden geleden leidde tot een conflict waar ze nu nóg last van heeft.
Hoe herken je een hoogsensitief persoon?
Waaraan herken je een hoogsensitief persoon (HSP) op de werkvloer? Als ze goed in hun vel zitten merk je o.a.:
- Gevoelig karakter
- Zintuigen functioneren extra goed (regelmatig te goed) waardoor veel geluiden opgepikt worden en geur en smaak extra ontwikkeld kunnen zijn. HSP-ers zijn zeer visueel ingesteld, kunnen daardoor ook last hebben van te veel of te weinig licht. Ze zijn tactiel vaak sterk: ‘de aanrakers’, mensen die liever even een hand op je arm leggen, een ‘aai’ over je rug geven, dan een zakelijke hand geven. In hun privéleven worden ze vaak ‘knuffelkonten’ genoemd.
- Hoog verantwoordelijkheidsgevoel
- Hoog rechtvaardigheidsgevoel
- Grote zorgzaamheid voor collega’s en klanten
- Oog voor elk detail, grote zorgvuldigheid in werken en de kwaliteit om van alles met van alles te verbinden
- Groot oplossend vermogen (vaak) en hierin verder kunnen komen dan de gemiddelde mens
- Hoge mate van creativiteit en verfrissende ideeën
- Zelfstandigheid, eigen visie en eigen wil
- Klantvriendelijkheid die verder gaat dan bij de gemiddelde mens door een groot inlevingsvermogen
Een zorgvuldig besluit na een lange geschiedenis met
persoonlijke inzet
Terug naar de teamleider die, na heel veel wikken en wegen en slapeloze nachten, uitéindelijk besloten heeft een van haar teamcoaches te ontslaan. Jarenlang heeft ze zich ingezet voor het welzijn van deze man, geprobeerd zijn kwaliteiten naar voren te halen en hem vandaaruit gemotiveerd te krijgen om ook zijn zwakkere kanten te versterken.
intuïtieve twijfels
Al snel nadat hij aangenomen was bleek dat hij met zijn karakter en eigenschappen eigenlijk niet de juiste persoon op de juiste plaats was. Ze had dit al voorvoeld tijdens de sollicitatiegesprekken…. iets in haar intuïtie zei dat ze beter niet met hem in zee konden gaan. Maar met al haar zorgvuldigheid had ze te weinig (overtuigende) argumenten om haar collega’s in te laten zien dat dit wel eens de beste beslissing kon zijn.
over eigen grenzen heen
Helaas werd al snel duidelijk dat deze man inderdáád niet de geschikte persoon was voor het werk waar hij voor aangenomen was. Aangezien het om een overplaatsing binnen hetzelfde bedrijf ging, was de optie om hem binnen korte tijd opnieuw over te plaatsen niet de meest gewenste. Bovendien was hij al meerdere keren overgeplaatst, waardoor zij zich liet leiden door haar overwegingen dat ze hem dit menselijk gezien niet aan kon doen. Ze besloot daarom haar ‘knop’ om te zetten en deze man met alles wat ze aan kennis en inlevingsvermogen in zich had (en dat is veel) te begeleiden in zijn functie, in de hoop dat hij in zijn persoonlijkheid zou kunnen en willen groeien.
veel geduld en inspanning
Nu, een paar jaar verder, is zij zowel geestelijk als lichamelijk uitgeput. Ze heeft alles wat binnen haar vermogen lag, aangeboden en geprobeerd met hem. Even leek het te verbeteren en leek de teamcoach wat meer zelfinzicht te krijgen. Hij veranderde in zijn gedrag en het zag er naar uit dat de teamcoach wat meer in zijn functie begon te groeien. Het bleek echter een ‘stuiptrekking’, want het was niet genoeg om zijn team goed te kunnen coachen en aansturen. Veel klachten vanuit het team moest mijn cliënt zien op te vangen. Gesprekken met en zonder teamleden leverden telkens te weinig op en zijn naderende ontslag hing voor iedereen in de lucht, behalve voor de betreffende collega zelf.
Je eigen zorgvuldigheid kan je eigen valkuil worden
Het hele proces met deze teamcoach was onderdeel van een steeds verder oplopende werkdruk voor mijn cliënt waardoor zij uiteindelijk zélf moest besluiten zich ziek te melden. In overleg met haar eigen leidinggevende besloten zij gezamenlijk dat de ontslagprocedure voor de teamcoach tóch ingezet zou worden, ook al kon mijn cliënt het gesprek zelf niet meer voeren met de teamcoach. Haar leidinggevende, die ook veel contact had met deze man, zou hem daarom inlichten.
Er was nog tijd genoeg om het hem later ook zelf te vertellen en uit te leggen. Maar omdat ze niet wist wanneer ze zelf weer zou gaan werken én ze de teamcoach zo lang mogelijk de tijd wilde gunnen om naar iets anders uit te kijken, had ze dit verzoek aan haar leidinggevende gedaan. Haar besluit kwam niét vanuit de overweging dat zij dit moeilijke gesprek nu uit de weg kon gaan. Zij is immers iemand (HSP) die iets moeilijks niet uit de weg gaat maar juist haar eigen verantwoordelijkheid neemt.
De afloop van een zorgvuldig bewandeld pad kan grillig zijn
Dit artikel had hier natuurlijk niet gestaan als het goed was afgelopen. Ik verraadde het al in mijn eerste regel: het werd een ‘ramp’! De ontslagen teamcoach heeft op geen enkele wijze zijn eigen aandeel in het proces kunnen zien en was zeer verbolgen en teleurgesteld over de manier van handelen van zijn afdelingsleider. Het lukte hem niet om zijn afdelingsleider te snappen en in te zien vanuit hoeveel zorgvuldigheid en zorgzaamheid zij al die jaren en juist ook nu weer gehandeld had naar hem.
Zij daarentegen snapte zijn reactie vanuit zijn ‘geschoktheid’ om zijn ontslag wèl. Zijn boze en respectloze reacties hebben echter veel impact op haar gehad. De inzet die ze zovele jaren had getoond richting hem, naast de zorgvuldigheid die ze betracht had in het ontslagproces, werden niet gezien door de teamcoach. Mogelijk ook de reden waarom hij niet in zijn functie paste. Zijn zelf-reflecterende vermogen was te ontoereikend…. bleek ook nu!! In die zin was haar besluit tot ontslag het juiste besluit, maar het kostte haar heel veel … téveel.
Nawoord Monique Wakelkamp
Dan heb je alles zo zorgvuldig gedaan, met mededogen iemand begeleid, het beste met hem voor gehad en dan moet je het besluit nemen om iemand te ontslaan. Dat is nooit een gemakkelijk besluit maar voor een hooggevoelig persoon al helemaal niet. Vanuit je persoonlijkheid kun je niet anders dan zorgvuldig zijn, maar de waardering daarvoor en voor al je overige inspanningen is soms ver te zoeken. Wat ik me afvraag: als je dit allemaal zo leest, herken jij dan een hooggevoelige collega in je eigen team, of ben jij zelf misschien een hoogsensitief persoon? En hoe ga jij dan met de stress van alledag om? Ik lees je opmerkingen graag in het commentaarveld.
