‘Zo af en toe lijkt het wel of ik tegen een muur praat! Of ze willen me niet begrijpen, of ik ben niet duidelijk genoeg, maar ze doen in ieder geval niet wat ik verwacht. Wat is er toch aan de hand?’ was de noodkreet van een projectmanager. Het woordje ‘muur’ triggerde me. Het deed me denken aan de communicatiemuur.
Loop je tegen een muur aan?
Ik moet zeggen dat deze situatie mij ook niet onbekend voorkwam. Ook bij een mediation of in een buurtbemiddeling is vaak sprake van zo’n muur. En dat terwijl je toch zo duidelijk was geweest. Had je niet precies gezegd wat je ergens van vond? Iedereen kon toch begrijpen wat je bedoelde? Waarom heb je dan toch het gevoel dat je tegen een muur aan praat?
Je hebt last van de communicatiemuur.
De communicatiemuur is door Deveaux en De Sadeleer in 1993 al voor het eerst genoemd. In onderstaand plaatje zie je, hoe lastig het is om communicatie goed te laten verlopen.
Hoe werkt de communicatiemuur?
Communicatie verloopt in een aantal stappen waar we normaal gesproken helemaal niet bij stilstaan. Pas als je het gevoel hebt tegen een muur aan te praten, of je je niet begrepen voelt, onderzoek je wat er aan de hand zou kunnen zijn. De communicatiemuur kan op een aantal plekken in de onderlinge communicatie opdoemen:
-
Bedoeld ≠ gezegd
Bedoeld is nog niet gezegd.
Jij hebt een bepaalde bedoeling als je iets vraagt of zegt. Maar voor wat jij bedoelt, gebruik je soms andere woorden. Wat wil je zeggen en wat zeg je nou werkelijk? ‘Wil je me helpen’ is bijvoorbeeld de vraag die je stelt; maar wat je eigenlijk bedoelt is ‘ik kan het niet alleen’.
-
Gezegd ≠ gehoord
Gezegd is nog niet gehoord.
De ander hoort je zeggen ‘wil je me helpen?’. Maar hij denkt te horen ‘wil je me nú helpen?’. Of ‘we moeten dat project zus en zo aanpakken’ kun je letterlijk nemen. Dus min of meer als een opdracht. Terwijl die ander ‘zus en zo’ veel eerder als een opmerking, suggestie of mogelijkheid hoort. En daar dan naar handelt. Lastig!
-
Gehoord ≠ begrepen
Gehoord is nog niet begrepen.
Stel dat de ander jouw vraag heeft gehoord als ‘wil je me nú helpen?’ en qua tijd komt hem dat helemaal niet uit. Dan zal hij iets antwoorden als ‘nu niet’. Terwijl jij alleen maar om hulp vroeg en nog helemaal niet wanneer en hoe dan. Daar kun je behoorlijk ongeduldig en geïrriteerd door raken. Luistert die ander eigenlijk wel?
-
Begrepen ≠ akkoord
Begrepen is nog niet akkoord.
Ook al heeft die ander je wel begrepen, dan wil dat nog niet zeggen dat je je zin krijgt. Want misschien wíl hij wel helemaal niet helpen. En daar heeft hij misschien wel hele goede redenen voor! Van tijdgebrek of geen geloof in een goed resultaat tot geen vertrouwen in jou of simpelweg geen zin.
En soms zegt iemand ‘ja, is goed hoor, ik help je wel’. En jij denkt: ‘mooi! Ik hoef het niet alleen te doen’. Maar wat gebeurt is, dat je telkens moet smeken en bidden of je alsjeblieft geholpen wordt. En van harte gaat het nooit.. Want eigenlijk is er een soort weerstand bij die ander en uit zich dat in dit ontwijkende gedrag.
-
Akkoord ≠ gedaan
Akkoord is nog niet gedaan.
Laten we ervan uitgaan dat de hele communicatie tussen jullie perfect is gelopen. Dan nog kan het voorkomen dat je niet geholpen wordt. Dus iemand heeft je bedoeling begrepen; je was duidelijk in je verhaal; de ander heeft het perfect begrepen en nog mooier: hij was het met je eens. Zó zou het gaan gebeuren, precies zoals jij had gevraagd of verteld.
En toch …
Dan nog kunnen er redenen zijn waarom het werk niet gedaan wordt.
- Een ander project slokte meer tijd op dan verwacht
- Er kwam iets tussendoor..
- Het kwam niet uit
Sloop die communicatiemuur!
Als je voor je gevoel weer eens tegen een muur aanloopt, pak dan dit schema erbij. Je vindt dan vast het cruciale punt waar het misging. Zat de reserve bij je gesprekspartner in de manier waarop zaken aangepakt moesten worden? Of snapte hij helemaal niet waar je naar toe wilde? Dacht hij dat het niet zo’n haast had, of is er sprake van wantrouwen? De moeite van het onderzoeken waard! Misschien wel in een 10-minutengesprekje.
Hoe slecht jij die muur?
Kom jij die muur ook wel eens tegen, en hoe ga jij daar dan mee om? Zet je een bulldozer in of ga je subtieler te werk? Laat maar horen wat jouw ervaringen zijn; ik ben benieuwd!